Kościół św. Maksymiliana Kolbego w Tarnowie
Historia
Kościół parafialny pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbego w Tarnowie został wybudowany w latach 1979-1986. Świątynia ta została wzniesiona na miejscu dawnej kaplicy Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej, która powstała w latach 1877-1878 według projektu architekta Karola Polityńskiego i była integralną częścią XIX-wiecznego klasztoru. Dnia 17 grudnia 1971 r. ks. bp Jerzy Ablewicz powołał tu Rektorat pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa przy kościele sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej w ramach Parafii Katedralnej w Tarnowie, mianując jej rektorem ks. Stanisława Gurgula. Od 1 stycznia 1972 r. istnieje tu duszpasterstwo w sposób zorganizowany. Dnia 18 grudnia 1974 r. oficjalnie rozpoczęto starania o budowę większej świątyni. 1 stycznia 1976 r. ks. bp J. Ablewicz przekształcił rektorat w samodzielną placówkę duszpasterską, tzw. Wikarię Parafialną. Dnia 4 września 1978 r. zatwierdzony został projekt koncepcyjny kościoła, a 21 maja 1979 r. projekt architektoniczny. 20 kwietnia 1979 r. ks. bp. J. Ablewicz erygował parafię pw. bł. Maksymiliana Kolbego i 11 lipca 1979 r. rozpoczęto budowę kościoła. W jego dolnym poziomie celebrację liturgii rozpoczęto już 13 kwietnia 1982 r. W tym czasie 10 października 1982 r. Jan Paweł II kanonizował o. Maksymiliana Kolbego, a dzień później poświęcił kamień węgielny do budującego się wówczas kościoła. 2 kwietnia 1989 r. ks. abp Jerzy Ablewicz dokonał poświęcenia kościoła i ołtarza.
Kościół powstał dzięki zaangażowaniu ks. prałata Stanisława Gurgula ówczesnego proboszcza, współpracy Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej, parafian, a także dzięki wiernym z parafii Saint Ferjeux z Besançon z Francji.
Bryła kościoła
Kościół usytuowany jest na skrzyżowaniu ulic: Urszulańskiej i gen. Józefa Bema. Jest to budowla z cegły i piaskowca, na planie zbliżonym do kwadratu. Zewnętrzna asymetryczna ściana frontowa zwieńczona jest krzyżem i wypełniona dużym oknem witrażowym. Świątynia jest dwukondygnacyjna. Z przedsionka przy bocznym wejściu jest zejście do części dolnej kościoła, do Kaplicy Matki Bożej Łaskawej Królowej Korony Polskiej. Świątynia ma konstrukcję żelbetonową, pokrytą częściowo stropodachem. Projekt architektoniczny i konstrukcyjny kościoła został przygotowany przez architektów z Krakowa: mgr. inż. Józefa Dutkiewicza i mgr. Jerzego Stanisza. Prace budowlane prowadził Władysław Kryczka z Tarnowa. Ściany wewnętrzne kościoła od strony wschodniej i północnej wykończone są w cegle fugowanej. Ściany południowa i zachodnia są tynkowane.
Drzwi kościoła
Drzwi kościoła główne i boczne wykonane są z brązu według projektu prof. Bronisława Chromego. Spiżowe tablice w liczbie 24 w drzwiach głównych przedstawiają męczeństwo narodu polskiego w czasie II wojny światowej, w tym męczeństwo i chwałę św. Maksymiliana.
Lewe główne drzwi idąc w pierwszym lewym pionie od góry na dół przedstawiają następujące sceny:
rok 1939 - czarne krzyże,
pierwsze represje,
drugie aresztowanie,
kielich goryczy (droga do obozu),
bezsensowną pracę,
cień swastyki.
W drugim pionie po prawej:
cyklon – komora śmierci,
pieta oświęcimska (ostatnie namaszczenie),
ściana śmierci,
sakrament pokuty,
pocieszanie więźniów,
odrutowanie.
Drzwi główne prawe idąc w pierwszym lewym pionie od góry na dół przywołują sceny:
jedyne faszystowskie wyzwolenie,
pieśń drutów,
dławienie więźnia,
decyzja – znak wolności i miłości człowieka,
komora śmierci głodowej śpiewa,
ludzie z ludzi to zebrali.
W drugim pionie po prawej:
beatyfikacja,
sanktuarium komory głodowej,
kanonizacja,
kremacja o. Kolbego,
fenol dobija niezłomność człowieka,
cień swastyki cmentarzyskiem.
Tematyka drzwi bocznych wiąże się z osobą Ojca Świętego Jana Pawła II. Przedstawiają Bazylikę Mniejszą w Wadowicach, herb papieża, wymowne spotkanie papieża z prymasem Stefanem Wyszyńskim podczas inauguracji jego pontyfikatu w Rzymie oraz poświęcenie kamienia węgielnego dla tutejszej świątyni, przy którym byli obecni ks. bp. Jerzy Ablewicz i ks. prałat Stanisław Gurgul.
Ołtarz
Ołtarz główny w kościele wykonany jest z marmuru. Cokół z kamieni marmurowych ciosanych-łupanych, a na nich numery więźniów z obozu koncentracyjnego z Auschwitz, z uwzględnieniem niektórych osób wywiezionych z Tarnowa w pierwszym transporcie, a wśród nich kamień z numerem św. Maksymiliana Kolbego: 16670. W ołtarzu są relikwie bł. Karoliny Kózkówny oraz św. Herkulana. Cokół ołtarza został wykonany przez mgr. inż. architekta Andrzeja Trybulskiego.
Nastawa ołtarzowa
W prezbiterium znajduje się polichromowana nastawa ołtarzowa. Jest to rzeźba z drzewa lipowego. Ma ona formę zbliżoną do zdwojonego dyptyku. Jest to księga życia św. Maksymiliana Marii Kolbego. Składają się na nią cztery dużych rozmiarów tablice zdobione figuratywnie. Dwie centralne części przedstawiają otwartą księgę z prześwitującym w pośrodku krzyżem. W nastawie wyrzeźbione są reliefy ciał niebieskich: słońce, gwiazdy, mgławice i ziemia, a także dwie postacie w pełnej rzeźbie. Jest to św. Maksymilian oraz Maryja Niepokalana, która trzyma mu w dłoniach dwie korony: białą i czerwoną, symbol czystości i męczeństwa św. Maksymiliana.
Pozostałe tablice boczne mówią o działalności i męczeńskiej śmierci św. Maksymiliana. Tablica z lewej strony przedstawia dwa ośrodki jego pracy – Niepokalanów w Polsce koło Warszawy i w Japonii koło Nagasaki. Tablica z prawej strony przedstawia plac apelowy w obozie koncentracyjnym w Auschwitz: druty kolczaste, wieże wartownicze, baraki obozowe i obalone tablice Dekalogu jako symbol zdeptanej godności człowieka. Na placu obozu z szeregu występuje św. Maksymilian jako ochotnik w miejsce Franciszka Gajowniczka, za którego zgłosił się, by pójść za niego na śmierć głodową.
Nastawę ołtarzową wykonał artysta plastyk Kazimierz Klimkiewicz z Tarnowa według projektu prof. Bronisława Chromego, w latach 1991-1997.
Tabernakulum
Tabernakulum ma formę kolistą, ujętą w wieniec dorodnych kłosów i kiści winogron. Wieniec tworzy swoistą glorię wokół tabernakulum, wprowadza element promieniującego światła. Tabernakulum zostało wykonane przez Mariana Mikułę z Tarnowa, według projektu ks. Władysława Szczebaka, ks. Stanisława Gurgula i Kazimierza Klimkiewicza, w latach 1987-1988 r. Postacie aniołów przy tabernakulum wykonane są w drzewie przez Kazimierza Klimkiewicza, według projektu prof. Bronisława Chromego. Tabernakulum jest unoszone przez dwóch aniołów w locie, a tablice dyptyku pną się w górę, jakby dym całopalnej ofiary.
Stacje drogi krzyżowej
Na ścianie północnej i wschodniej umieszczone są stacje drogi krzyżowej, wykonane przez Kazimierza Klimkiewicza, według projektu prof. Bronisława Chromego, w drzewie lipowym. Rzeźby są polichromowane. Pierwsze dziewięć stacji drogi krzyżowej prowadzi do nastawy ołtarzowej, natomiast dalsze do kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej. Pięć ostatnich stacji od „Odarcia z szat” aż do „Złożenia w grobie” są w układzie góry Golgoty. Stacje drogi krzyżowej powstały w latach 1997-2000.
Chrzcielnica
Źródło chrzcielne przedstawia figurę Jezusa Zmartwychwstałego i motyw „wody życia”. Wykonana jest z brązu w pracowni Mariana Polańskiego wg projektu Marka Benewiata w 2009 r.
Witraże
Witraże projektował Józef Furdyna z Krakowa, wykonał je Krzysztof Paczka w pracowni w Krakowie. Największy witraż na ścianie zachodniej na chórze przedstawia postacie i wspólnoty idące w kierunku Matki Boskiej Częstochowskiej, niosące w darze makiety świątyń: dwaj proboszczowie zaprzyjaźnionych wspólnot z Tarnowa (ks. Stanisław Gurgul) i Saint Ferjeux (ks. Jean Napper) oraz siostra Urszulanka z dawną kaplicą klasztorną. Obok obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej są postacie Jana Pawła II i Prymasa Tysiąclecia kard. Stefan Wyszyński. Na witrażu tym znajduje się także postać św. Maksymiliana Kolbego oraz św. Ferréol, który wraz ze swoim bratem św. Ferjeux został wysłany przez św. Ireneusza z Lyonu na przełomie II i III wieku, by założyć Kościół w Vesontio, dzisiejsze Besançon.
Witraże na ścianie południowej przedstawiają sceny z Matką Bożą. Idąc od lewej strony od ściany prezbiterium, pierwsza z nich to scena z raju z Księgi Rodzaju (Protoewangelia), gdzie Maryja została zapowiedziana jako Niewiasta – Nowa Ewa, która pokona szatana (por. Rdz 3,15). Kolejny witraż nawiązuje do tekstu proroka Izajasza, w którym Maryja zapowiedziana została jako Panna, która porodzi Syna, który zostanie nazwany Emmanuelem (por. Iz 7,14). W następnych obrazach Maryja przedstawiona jest w tajemnicach radosnych różańca. Ostatnie dwa witraże ściany południowej, które są na chórze kościoła pokazują Maryję z Apostołami w Wieczerniku w dniu Zesłania Ducha Świętego, z wypisanymi darami Ducha Świętego, zaś ostatni witraż przedstawia Maryję w tajemnicy ukoronowania na Królową nieba.
Kaplica Matki Bożej Częstochowskiej
Po stronie południowej kościoła jest mała kapliczka z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej, która została przebudowana w 2012 r. Ikonę Matki Bożej Częstochowskiej wykonała karmelitanka s. Marcelina Jachymczak. Przy tym obrazie udekorowanym barwami biało-czerwonymi modlili się parafianie w stanie wojennym za Ojczyznę i za rodziny. Obok na ścianie kaplicy umieszczone są wota jako wyraz wdzięczności za wyproszone łaski.
Pod obrazem znajdują się relikwie św. Maksymiliana, które zostały wprowadzone 14 października 2012 r. Wymownym elementem wystroju tej kaplicy jest wychodzące ze ściany relikwiarium w formie symbolicznej komory gazowej wg projektu inż. Andrzeja Trybulskiego. W tej „komorze” umieszczone są relikwie naszego Patrona. Warto podkreślić, iż jest to oryginalny relikwiarz z beatyfikacji, która miała miejsce w Rzymie 17 października 1971 r. Przed kapliczką Matki Bożej Częstochowskiej znajduje się obraz Pana Jezusa Miłosiernego „Jezu ufam Tobie”, który został poświęcony dnia 8 grudnia 2015 r., w dniu rozpoczęcia Nadzwyczajnego Roku Miłosierdzia, w 50-tą rocznicę zakończenia Soboru Watykańskiego II. Obraz ten namalował tarnowski malarz Jerzy Ruszel.
Kaplica Matki Bożej Łaskawej Królowej Korony Polskiej
W dolnym kościele znajduje się kaplica z kopią obrazu Matki Bożej Łaskawej Królowej Korony Polskiej słynącej łaskami w katedrze we Lwowie. Historia tego obrazu, przed którym 1 kwietnia 1656 r. król Jan Kazimierz składał śluby i Matkę Bożą ogłosił Królową Korony Polskiej ma związek z Tarnowem. Ks. abp Eugeniusz Baziak, metropolita lwowski w czasie internowania przebywał w Tarnowie na ul. Limanowskiego w latach 1953-1956. W obawie przed zniszczeniem zabrał ze sobą oryginał obrazu z katedry ze Lwowa i przechowywał go m.in. w swoim mieszkaniu. Dolny kościół, po gruntownej przebudowie prezbiterium w kwietniu 2018 r., wg projektu inż. Andrzeja Trybulskiego, stał się tronem dla Królowej Korony Polskiej. Obraz ten został uroczyście wprowadzony i poświęcony dnia 5 maja 2018 r. Obraz namalował Jerzy Ruszel.
